आरबीआय दोन हजाराची नोट बंद करणार

Guhagar News : माहितीपूर्ण लेख
शुक्रवारी (ता. 19 मे 2023) संध्याकाळी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (आरबीआय RBI) चलनातून म्हणजेच आर्थिक व्यवहारातून बाहेर काढण्याचा निर्णय जाहीर केला. (RBI will demonetize 2000 note) या निर्णयाची केवळ ब्रेकींग न्यूज आल्यावर अनेकजण धास्तावले होते. मात्र त्यानंतर RBI च्या निर्णयाचे पत्रक सर्व माध्यमांवर पसरले आणि नेमकी माहिती समोर आली. Guhagar News च्या या लेखातून ही संपूर्ण माहिती आमच्या वाचकांना देण्याचा हा प्रयत्न आहे. RBI will demonetize 2000 note

आरबीआयचे मुख्य व्यवस्थापक योगेश दयाळ यांनी शुक्रवारी (ता. 19 मे 2023) संध्याकाळी प्रसिध्द केलेल्या पत्रकात खालील गोष्टी नमुद करण्यात आल्या आहेत. RBI कायदा, 1934 च्या कलम 24(1) अंतर्गत नोव्हेंबर 2016 मध्ये ₹2000 मूल्याची बँक नोट सादर करण्यात आली होती, प्रामुख्याने सर्व ₹500 आणि ₹1000 च्या नोटांची कायदेशीर निविदा स्थिती काढून घेतल्यानंतर अर्थव्यवस्थेच्या चलनाची गरज जलदगतीने पूर्ण करण्यासाठी. त्या वेळी चलनात. इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्यानंतर ₹2000 च्या नोटा सादर करण्याचे उद्दिष्ट पूर्ण झाले. त्यामुळे 2018-19 मध्ये ₹2000 च्या नोटांची छपाई बंद करण्यात आली होती. RBI will demonetize 2000 Note

2. ₹2000 मूल्याच्या सुमारे 89% नोटा मार्च 2017 पूर्वी जारी केल्या गेल्या होत्या आणि त्या 4-5 वर्षांच्या त्यांच्या अंदाजे आयुर्मानाच्या शेवटी आहेत. चलनात असलेल्या या नोटांचे एकूण मूल्य 31 मार्च 2018 रोजी ₹ 6.73 लाख कोटीं आहे. प्रत्यक्षात 31 मार्च 2023 रोजी केवळ 10.8% नोटा चलनात आहेत. असे निदर्शनास आले आहे की या 10.8% नोटा देखील सामान्यतः व्यवहारासाठी वापरला जात नाही. याचाच अर्थ इतर मूल्यांच्या नोटांचा साठा लोकांच्या चलनाची गरज भागवण्यासाठी पुरेसा आहे. RBI will demonetize 2000 note

3. वरील बाबी लक्षात घेऊन आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या " स्वच्छ नोट धोरण" च्या अनुषंगाने, ₹2000 मूल्याच्या नोटा चलनातून काढून घेण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. RBI will demonetize 2000 note

4. ₹ 2000 मूल्याच्या नोटा कायदेशीर निविदा राहतील.

5. हे लक्षात घेतले जाऊ शकते की RBI ने 2013-2014 मध्ये अशाच प्रकारे नोटा चलनातून मागे घेतल्या होत्या.

6. त्यानुसार, लोकांचे सदस्य त्यांच्या बँक खात्यात ₹2000 च्या नोटा जमा करू शकतात आणि/किंवा कोणत्याही बँकेच्या शाखेत इतर मूल्यांच्या नोटांमध्ये बदलू शकतात. बँक खात्यांमध्ये जमा करणे नेहमीच्या पद्धतीने, म्हणजे निर्बंधांशिवाय आणि विद्यमान सूचना आणि इतर लागू वैधानिक तरतुदींच्या अधीन राहून केले जाऊ शकते.

7. प्रत्यक्ष कार्यवाही सुनिश्चित करण्यासाठी आणि बँक शाखांच्या नियमित क्रियाकलापांमध्ये व्यत्यय टाळण्यासाठी, 23 मे पासून कोणत्याही बँकेत एकावेळी ₹20000/- च्या मर्यादेपर्यंत ₹2000 च्या नोटा इतर मूल्यांच्या बॅंक नोटांमध्ये बदलल्या जाऊ शकतात.

8. वेळबद्ध रीतीने कार्यवाही होण्यासाठी आणि जनतेला पुरेसा वेळ देण्यासाठी, सर्व बँकांनी 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत ₹ 2000 च्या नोटांसाठी ठेव आणि/किंवा बदलण्याची सुविधा प्रदान केली पाहिजे. यासाठी बँकाना स्वतंत्र मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करण्यात आली आहेत.

9. एकावेळी ₹20,000/- च्या मर्यादेपर्यंत ₹2000 च्या नोटा बदलण्याची सुविधा देखील 23 मे 2023 पासून RBI च्या जारी विभाग 1 असलेल्या 19 क्षेत्रीय कार्यालयांमध्ये (ROs) प्रदान केली जाईल.

10. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने बँकांना तात्काळ प्रभावाने ₹2000 मूल्याच्या नोटा जारी करणे थांबवण्याचा सल्ला दिला आहे.

11. जनतेच्या सदस्यांना ₹2000 च्या नोटा जमा करण्यासाठी आणि/किंवा बदलण्यासाठी 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंतचा वेळ वापरण्यास प्रोत्साहित केले जाते. या प्रकरणातील वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ) वरील दस्तऐवज लोकांच्या माहितीसाठी आणि सोयीसाठी आरबीआयच्या वेबसाइटवर होस्ट केले गेले आहेत.

(आरबीआयचे इंग्रजीमधील प्रसिध्दीपत्रक वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा.)
https://rbi.org.in/scripts/BS_PressReleaseDisplay.aspx?prid=55707

2016 ची नोटबंदी

8 नोव्हेंबर 2016 रोजी रात्री आठ वाजता पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी नोटाबंदीची घोषणा केली. त्यावेळी 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला होता. RBI will demonetize 2000 note

2 हजारच्या नोटेचा जन्म

नोव्हेंबर 2016 मध्ये RBI कायदा, 1934 च्या कलम 24(1) अंतर्गत 2000 रुपयांच्या नवीन नोटा जारी करण्यात आल्या. नोटबंदीच्या निर्णयामुळे चलनात असलेल्या सर्व 500 रुपये आणि 1000 रुपयांच्या नोटा एका झटक्यात चलनातून रद्द करण्यात आल्या होत्या. त्यावेळी बाजारातील चलनाची मागणी पूर्ण करण्यासाठी 2000 रुपयांची नोट जारी करण्यात आली होती. इतर मूल्यांच्या नोटा बँकांमध्ये पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्यानंतर हे उद्दिष्ट साध्य करण्यात आल्याची माहिती देण्यात आली. त्यामुळे 2018-19 मध्ये 2000 रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली होती. RBI will demonetize 2000 note

आपल्या मनातील प्रश्र्न आणि त्यांची उत्तरे (FAQ)

2000 च्या नोटा कायमस्वरूपी बंद होणार का ?
आरबीआयच्या प्रसिध्दी पत्रकात म्हटल्याप्रमाणे आता 2 हजाराच्या नोटा चलनातून कायमस्वरुपी बंद होणार हे नक्की आहे. मात्र या नोटा आज लगेच बंद झालेल्या नाहीत. 30सप्टेंबरपर्यंत या नोटा बँकेत भरण्यासाठी मुदत आहे.

2000 रुपयाच्या नोटा सामान्य व्यवहारांसाठी वापरल्या जाऊ शकतात का?
होय. 30 सप्टेंबरपर्यंत जनता त्यांच्या व्यवहारांसाठी 2000 रुपयांच्या नोटा वापरणे सुरू ठेवू शकते.

जनतेने त्यांच्याकडे असलेल्या 2000 रुपये मूल्याच्या नोटांचे काय करावे?
2000 रुपयाच्या नोटा जमा करण्यासाठी किंवा बदलण्यासाठी बँकेच्या शाखांशी संपर्क साधू शकतात. खात्यात नोट जमा करण्याची आणि 2000 रुपयाच्या नोटा बदलण्याची सुविधा सर्व बँकांमध्ये 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत उपलब्ध असेल.

बँक खात्यात 2000 रुपयाच्या नोटा जमा करण्यासाठी काही मर्यादा आहे का?
आपल्या सुरु असलेल्या बँक खात्यात आपण रु. 2 हजार मुल्याच्या कितीही नोटा जमा करु शकता.

2000 रुपयाच्या नोटा बदलून दिल्या जाऊ शकतात का?
हो. बँकांमधुन रु. 2000 रुपयाच्या नोटा दिल्यावर तितक्याच मुल्याच्या अन्य नोटाआपल्याला देण्यात येतील.

एकावेळी 2 हजाराच्या किती नोटा बदलून मिळतील ?
बँकेमध्ये एका वेळी 20 हजार रुपयाच्या मर्यादेपर्यंतच 2 हजाराच्या नोटा बदलल्या जाऊ शकतात.

2000 रुपयांच्या नोटा बदलून घेण्यासाठी बँक ग्राहक असणे आवश्यक आहे का?
नाही. खाते नसलेला व्यक्ती कोणत्याही बँकेच्या शाखेत एकावेळी 20 हजाराच्या मर्यादेपर्यंत 2000 रुपयांच्या नोटा बदलू शकतो.

नोट बदलण्याची सुविधा कोणत्या तारखेपासून उपलब्ध होईल?
23 मे 2023 पासून बँकेतून 2000 रुपयांची नोट बदलता येऊ शकते.

नोट बदलण्याची अंतिम मुदत किती आहे?
30 सप्टेंबर 2023 ही 2000 रुपयांची नोट बदलण्याची अंतिम मुदत आहे.