तुर्की आणि सिरीयात  ‘ऑपरेशन दोस्त’

भारताकडून सर्वप्रथम मदत, ‘वसुधैव कुटुंबकम्’ धोरणाचा दिला परिचय

गुहागर, ता. 04 : तुर्की आणि सिरियामध्ये ६ फेब्रुवारी 2023 रोजी साधारण 7.8 ते 7.9 रिश्टर स्केल तीव्रतेचा भुकंप झाला. त्यामध्ये जवळपास 50 हजार लोकांचा मृत्यू झाला. या भयावह संकटाच्यावेळी तुर्की आणि सिरिया येथे सर्वप्रथम मदत पोहोचविणाऱ्यांमध्ये भारताचा समावेश होता. पीडितांना मदतीसाठी भारताने ‘ऑपरेशन दोस्त’ सुरू केले. प्रथमच महिला बचाव कार्यकर्त्यांना दुसऱ्या देशात पाठविण्यात आले. या आपत्कालीन सामग्रीमध्ये जीवनरक्षक औषधे, संरक्षणात्मक वस्तू आणि महत्वाची काळजीवाहू उपकरणे तसेच 7 कोटी रुपयांचा समावेश आहे. भारतीयांनी तुर्की आणि सीरियातील सर्वाधिक प्रभावित भागात फिरते रुग्णालय चालवले. तसेच भारतीय लष्कराचे अडीचशे सैनिक तैनात करण्यात आले होते. भारताने सर्वप्रथम मदत पाठवून ‘वसुधैव कुटुंबकम्’ या आपल्या धोरणाचा पुन्हा परिचय करून दिला होता. भारतीय वैद्यकीय कर्मचारी संघ 20 फेब्रुवारी 2023 रोजी इस्केन्डरूनमध्ये फील्ड हॉस्पिटल यशस्वीरित्या बांधल्यानंतर भारतात परतल्यानंतर पंतप्रधान नरेद्र मोदींनी जवानांशी संवाद साधला. Operation Dost in Turkey and Siriya

तुर्की आणि सिरियामध्ये ६ फेब्रुवारी रोजी झालेल्या भूकंपाबाबत पंतप्रधान मोदींचे प्रधान सचिव पी. के. मिश्रा यांनी तुर्कस्तानला कोणते तात्काळ मदत उपाय दिले जातील हे ठरवण्यासाठी सचिवालय इमारतीच्या साउथ ब्लॉकमध्ये बैठक घेतली. कॅबिनेट सचिव, राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण, राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल (NDRF), आणि गृह, संरक्षण, परराष्ट्र व्यवहार, नागरी विमान वाहतूक आणि आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयांचे प्रतिनिधी उपस्थित होते. Operation Dost in Turkey and Siriya

सीरिया आणि तुर्किएमध्ये 6 फेब्रुवारी 2023 रोजी झालेल्या दोन विनाशकारी भूकंपानंतर 12 तासांच्या आत हिंडन विमानतळांवर 3 ट्रक भरून मदत सामग्रीची व्यवस्था करण्यात आली होती. जीवनरक्षक आपत्कालीन औषधे आणि सुरक्षात्मक वस्तूंचा यात समावेश होता. 7 फेब्रुवारी 2023 रोजी सकाळी 10:00 वाजेपर्यंत ट्रक पोहोचायला सुरुवात झाली आणि 04:00 वाजेपर्यंत भारतीय हवाई दलाला (आयएएफ) मदत सामग्री सुपूर्द करण्यास सुरुवात झाली. शेवटचा ट्रक रात्री 09:30 पर्यंत पोहोचला आणि त्याच दिवशी रात्री 10:00 वाजता मदत कार्यासाठी आपत्कालीन मदत सामग्रीसह विमान सीरियाला रवाना झाले. या खेपेत 5,945 टन आपत्कालीन मदत साहित्याचा समावेश होता. त्यात 27 जीवरक्षक औषधे, दोन प्रकारच्या सुरक्षात्मक वस्तू आणि तीन श्रेणीतील महत्वाची काळजीवाहू उपकरणे होती. त्यांची किंमत अंदाजे 2 कोटी रुपये आहे. Operation Dost in Turkey and Siriya

तुर्की  आणि सीरिया या दोन्ही देशांसाठी 10 फेब्रुवारी 2023 रोजी मोठ्या प्रमाणावर मदत सामग्रीची व्यवस्था करण्यात आली होती.  सीरियासाठी महत्वाची 72 औषधे, उपयुक्त वस्तू आणि 7.3 टन सुरक्षात्मक वस्तूंचा समावेश आहे. त्यांची किंमत 1.4 कोटी रुपये आहे.  तुर्किएसाठी पाठवलेल्या मदत सामग्रीमध्ये 14 प्रकारच्या वैद्यकीय आणि काळजीवाहू उपकरणांचा समावेश आहे. त्याची किंमत 4 कोटी रुपये आहे. Operation Dost in Turkey and Siriya

तुर्कीला मदत

एनडीआरएफचे जवान तुर्कस्तानच्या गाझियानटेपमध्ये शोध आणि बचाव करत आहेत. तुर्कीचे राजदूत फिरात सुनेल यांच्या मते, भूकंपग्रस्त तुर्कीला मदत करणाऱ्या पहिल्या देशांपैकी भारत होता. भारताने 6 फेब्रुवारी 2023 च्या संध्याकाळी तुर्कीच्या प्रभावित भागात बचाव कार्यासाठी (NDRF) पथके तात्काळ पाठवली. भारतीय हवाई दलाने एनडीआरएफचे 47 कर्मचारी, 3 वरिष्ठ अधिकारी आणि विशेष प्रशिक्षित श्वान पथकासह सी-17 अडाना येथे पाठवले. सोबत असलेले कर्मचारी वैद्यकीय पुरवठा, ड्रिलिंग मशीन आणि मदत प्रयत्नांसाठी आवश्यक इतर उपकरणांसह आवश्यक उपकरणे होते. Operation Dost in Turkey and Siriya

भारतीय लष्कराचे वैद्यकीय पथक, 7 फेब्रुवारी 2023 रोजी IAF द्वारे तुर्कीला एअरलिफ्ट करण्यापूर्वी. भारताने गरुड एरोस्पेसचे द्रोणी ड्रोन सर्वात जास्त प्रभावित भागात ढिगाऱ्याखाली अडकलेल्यांची ओळख पटवण्यासाठी, तसेच औषधे, अन्न आणि पुरवठा करणारे सुधारित किसान ड्रोन पुरवले. Operation Dost in Turkey and Siriya

(NDRF) टीमकडे चिप आणि स्टोन कटर- टूल्स आहेत जे काँक्रीट स्लॅब आणि इतर बांधकाम साहित्य फोडून पीडितांना मुक्त करतात, तसेच हृदयाचे ठोके शोधण्यासाठी रडार देखील आहेत. 7 फेब्रुवारी 2023 रोजी भारतीय हवाई दलाने आणखी दोन C-17 विमाने तुर्कीला पाठवली. या दोन फ्लाइटमध्ये मदत पुरवठा, एक फिरते रुग्णालय आणि अतिरिक्त विशेष शोध आणि बचाव पथके होते. एनडीआरएफच्या कर्मचार्‍यांसह, आग्रा स्थित आर्मी फील्ड हॉस्पिटलने 89 वैद्यकीय कर्मचारी पाठवले. 30 खाटांची वैद्यकीय सुविधा उभारण्यासाठी क्ष-किरण मशीन, व्हेंटिलेटर, ऑक्सिजन जनरेशन प्लांट, कार्डियाक मॉनिटर्स आणि संबंधित उपकरणे या वैद्यकीय टीममध्ये गंभीर काळजी तज्ञ आणि सामान्य चिकित्सक दोन्ही समाविष्ट आहेत. Operation Dost in Turkey and Siriya

9 फेब्रुवारी 2023 पर्यंत, भारताने एकूण सहा C-17 विमाने पाठवली आहेत. IAF चे 7 वे फ्लाइट 12 फेब्रुवारी 2023 रोजी तुर्कीमधील अडाना विमानतळावर आले. या फ्लाइटमध्ये रुग्ण मॉनिटर्स आणि ECG मशीन सारखी वैद्यकीय उपकरणे होती. ते जमिनीवर आपत्ती निवारण साहित्य आणि बचाव पथकांसाठी पुरवठा देखील होते. विमानाद्वारे पुरवल्या जाणार्‍या पुरवठ्याव्यतिरिक्त, भारत “संचार” नावाची प्रणाली वापरत आहे. भारतीय लष्कराचे कॅप्टन करण सिंग आणि सब पीजी सप्रे यांनी विकसित केलेली, ही नेटवर्क-स्वतंत्र ट्रॅकिंग आणि मेसेजिंग सिस्टीम भूकंपग्रस्त भागात कार्य करत असताना टीम सदस्य आणि मालमत्ता दोघांचाही मागोवा घेण्यास मदत करू शकते. Operation Dost in Turkey and Siriya

सीरियाला मदत

अनेक निर्बंधांमुळे सीरियापर्यंत मदत पोहोचण्यात अडचणी होत्या, तरीही मदत करण्याच्या भूमिकेवर भारत ठाम होता. 8 फेब्रुवारी 2023 रोजी, स्थानिक प्रशासन आणि पर्यावरण उपमंत्री मौताझ दौआजी यांनी दमास्कस विमानतळावर 6 टनहून अधिक आपत्कालीन मदत प्राप्त केली. यामध्ये 3 ट्रक-संरक्षणात्मक गियर, आपत्कालीन औषधे, ECG मशीन आणि इतर वैद्यकीय पुरवठा यांचा समावेश होता. 12 फेब्रुवारी 2023 रोजी, 7 वे IAF उड्डाण सीरियातील दमास्कस विमानतळावर उतरले आणि मौताज दोआजी यांनी त्याचे स्वागत केले. त्यात जेनसेट, सौर दिवे, आपत्कालीन आणि गंभीर काळजी औषधे आणि आपत्ती निवारण उपभोग्य वस्तूंसह 23 टनांपेक्षा जास्त मदत सामग्री होती. Operation Dost in Turkey and Siriya

तुर्की आणि सिरीयातील प्रतिक्रिया

भारतातील तुर्कीचे राजदूत फिरात सुनेल यांनी “दोस्त करा गुंडे बेली ओलुर (गरज असलेला मित्र हा खरोखर मित्र आहे) जोडून त्यांच्या मदतीबद्दल आणि समर्थनाबद्दल भारताचे आभार मानले. तुर्की सरकार समर्थक दैनिक डेली सबा ने भारताच्या प्रयत्नांची आणि तुर्कियेला केलेल्या मदतीची प्रशंसा केली.

केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री, डॉ मनसुख मांडविया यांनी एका ट्विट संदेशात एरो आणि सीरियाला पुरविण्‍यात आलेल्या  आपत्कालीन मदत सामग्रीची माहिती  दिली.  “वसुधैव कुटुंबकम् या प्राचीन परंपरेनुसार भारत दोन्ही देशांना मदत करत आहे” असे ते म्हणाले.

परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयातील सचिव (पश्चिम) संजय वर्मा म्हणाले, “मला वाटते की जी 20 मंत्र सर्वात वरचा असावा, तो म्हणजे ‘एक पृथ्वी, एक कुटुंब, एक भविष्य’ आणि या सर्वांमध्ये, वर्तमान बनते. मानव म्हणून आपण कसे एकत्र आलो याचे एक चाचणी मैदान… प्रतिबंध अशा मानवतावादी आव्हानांना कव्हर करत नाहीत”. Operation Dost in Turkey and Siriya

मदतकार्यात प्रथमच महिलांचा सहभाग

तुर्कस्तानमधील विनाशकारी भूकंपामुळे बाधित झालेल्या लोकांच्या मदतीसाठी भारताने प्रथमच महिला बचाव कार्यकर्त्यांना ऑपरेशन दोस्तक अंतर्गत दुसऱ्या देशात पाठवले. या पाच महिला बचावकर्त्या राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल – (NDRF) चा भाग होत्या. आकाशवाणीशी बोलताना राखी आणि शिवानी अग्रवाल यांनी त्यांचे तुर्कीमधील अनुभव शेअर केले आणि हे काम खूप आव्हानात्मक असल्याचे सांगितले. Operation Dost in Turkey and Siriya

मोदींचा जवानांशी संवाद

पंतप्रधान मोदींनी ‘ऑपरेशन दोस्त’मध्ये सहभागी जवानांशी संवाद साधला. जवानांनी सांगितलेले सर्व अनुभव ऐकून पंतप्रधानांनी भूकंपग्रस्त तुर्कस्तानमध्ये तैनात केलेल्या भारतीय मदत पथकांच्या कार्याचे कौतुक केले आणि सांगितले की, गेल्या काही वर्षांत भारताने केवळ स्वावलंबीच नाही तर निस्वार्थी देश म्हणून आपली ओळख मजबूत केली आहे. “आम्ही जगाला एक कुटुंब मानतो आणि संकटात सापडलेल्या कोणत्याही सदस्याला त्वरित मदत करणे हे आपले कर्तव्य समजतो,” असे मोदींनी मदत पथकांना सांगितले. यावेळी त्यांनी ते गुजरातचे मुख्यमंत्री असताना भूजमध्ये झालेल्या भीषण भूकंपाच्या आठवणी त्यांनी यावेळी ‘ऑपरेशन दोस्त’च्या टीमला सांगत त्यांनी मुख्यमंत्र्याची खूर्ची सोडून एका सामान्य कार्यकर्ता वा स्वयंसेवक म्हणून कसे काम केले याच्या आठवणींना उजाळा दिला.  जखमींना वाचवणे आणि जखमींवर उपचार करणे किती कठीण आहे, हे मी  अनूभवले आहे. यासाठी तुम्हाला सॅल्यूट असे मोदी यांनी जवानांशी बोलताना सांगितले.  Operation Dost in Turkey and Siriya