आज ईद; मुस्लिम बांधवांमध्ये आनंदाचे वातावरण
लेखक : मुज्जमील अस्लम माहिमकर
हिंदू धर्मामध्ये ज्या प्रमाणे चार्तुमास किंवा त्यातही विशेषत: श्रावण महिना पवित्र मानला जातो त्याचप्रमाणे इस्लाम धर्मात रमजानचा महिना पवित्र मानला जातो. रमझानचा महिना म्हणजे त्याग आणि समर्पणाचा महिना. याच महिन्यात हजरत मुहम्मद पैगंबरांना अल्लाहचे दर्शन झाले.त्याच्याप्रमाणेच आपल्यालाही अल्लाहचे दर्शन व्हावे, त्यांच्या जवळ पोचता यावे यासाठी रमजानच्या महिन्यात सुर्योदयापासून सुर्यास्तापर्यंत निर्जळी उपवास करण्याचे व्रत मुस्लीम धर्मात आचरणात आणले जाते. शाबान या महिन्याच्या शेवटच्या रात्री रमजान या महिन्याची सुरुवात चंद्र दर्शनाने होते.
रमजानचे महत्त्व
इस्लामिक दिनदर्शिकेप्रमाणे रमजान हा 9 वा महिना आहे. अल्लाहचे दर्शन मिळण्यासाठी हजरत मुहम्मद पैगंबरांनी कठीण व्रत आचरले. अन्नाचा त्याग करुन अल्लाहचे ध्यान केले. अल्लाह त्याच्यावर प्रसन्न झाला आणि रमजानच्या महिन्यात हजरत मुहम्मद पैगंबरांना अल्लाहचे दर्शन झाले. त्यांच्या अखंड साधनेचे, खडतर तपश्चर्येचे फळ प्राप्त झाले. तेव्हापासून रमजानच्या महिन्यात संपूर्ण जगातील मुस्लिम पहाटेपासून सूर्यास्तापर्यंत उपवास करतात. उपवास म्हणजे संयम. आपल्या भौतिक इच्छांवर विजय मिळविण्यासाठी कठोर नियमांद्वारे शरिर आणि मनावर नियंत्रण आणण्यासाठी केलेले व्रत. कुराणामधुन सांगितलेल्या नियमांचे पालन करणे. अनीती, अनाचार, अत्याचार, अवास्तव या गोष्टींकडे कानाडोळा करून दुनिेयेतल्या चांगुलपणावर, मांगल्यावर अंत:करणपूर्वक प्रेम करणे. नीतिमूल्यांची जपणूक करणे. उदात्त, विधायक विचार करण्याची सवय लावणे. मानवतेच्या कल्याणासाठी परोपकाराची भावना मनात रुजविणे. ही या पवित्र महिन्याची शिकवणूक आहे.
संपूर्ण महिनाभर पाच वेळेचा नियमित नमाज, कुराणपठण अन् अल्लाहचे स्मरण , चिंतन केले जाते. रमजान मध्ये नमाज ए तरावीह अदा केली जाते. कुराण मध्ये ३० अध्याय आहेत. या नमाज मध्ये पूर्ण कुराण चे पठण केले जाते. रोज १ ते १.५० अध्याय पठण केला जातो.
इस्लाम मध्ये दान देणेस खूप महत्व आहे. रमजानमध्ये याचे महत्त्व आणखी आहे. या महिन्यात जास्तीत जास्त दान देण्यास उपदेश केला जातो.
रोजा
संपूर्ण महिनाभर व्रत पाळणारी व्यक्ति सुर्यादयापासून सुर्यास्तापर्यंत कडकडीत उपवास करते. हे व्रत आचरणात आणण्यासाठी वयाचे बंधन नाही. ज्यांची शारीरिक आणि मानसिक स्थिती उपवास करण्यास योग्य आहे ते सर्वजण रोजा ठेवण्यास पात्र आहेत. रोजा म्हणजे केवळ उपवास नव्हे. रोजादारांनी आपल्या सर्व वासनांवर नियंत्रण ठेवून अल्लाहने केलेल्या उपदेशानुसार अनुसरण करणे आवश्यक असते. रोजा हा फक्त पोटाचा विषय नसून तो डोळे, कान, जीभेचा सुद्धा असला पाहिजे. म्हणजे जसे रोजा असताना आपण पूर्ण पणे उपाशी राहतो. तसेच डोळ्यांनी सुद्धा कुठली वाईट गोष्ट पाहू नये, तसेच आपल्या कानाने वाईट गोष्टी एकु नयेत व आपल्या तोंडाने वाईट बोलू नये.
रमझान महिन्यात सेहरी आणि इफ्तारला खूप महत्त्व आहे. सकाळी सेहरीचा आणि संध्याकाळी इफ्तारचा काळ आहे. या दोघांचा वेळा निश्चित असतात. त्याचवेळेनुसार सेहरी आणि रोजा इफ्तार करणे बंधनकारक आहे.
रमजान ईद अर्थात ईद उल फित्र
साधारण २९ किंवा ३० रोज्यानंतर चंद्र दर्शन केल्यानंतर दुसऱ्या दिवशी रमजान ईद साजरी केली जाते. रमजान ईद म्हणजे या महिन्याचा शेवटचा दिवस. ईदीचा चंद्राचे दर्शन घेण्यासाठी सर्वजण आतुर असतात. हा चंद्र दिसल्यावर मुस्लिम धर्मिय आनंदोत्सव साजरा करतात. हा दिवस एकमेकांना शुभेच्छा देवून साजरा केला जातो. महिनाभर उपवास करणारे रोजेदार शिरकुर्माचा आस्वाद घेवून आपले रोजे सोडतात.
या ईद ला ईद उल फित्र असेही म्हटले जाते. फित्र म्हणजे एक प्रकारचे दान होय. प्रत्येक व्यक्तीने साधरण २.५ किलो धान्य ईद च्या नमाज अगोदर गरीब किंवा गरजू व्यक्तीस देणे पात्र आहे. म्हणजे फित्रा. यामुळे या ईद ला ईद उल् फित्र असे म्हटले जाते.
