रत्नागिरी : लोकमान्य टिळकांच्या १०१ व्या स्मृतीदिनाच्या निमित्ताने मुंबई विद्यापीठाच्या रत्नागिरी येथील उपपरिसराचे नामकरण चरित्रकार पद्मभूषण धनंजय कीर उपपरिसर असे करण्यात आले. याच वेळी येथे लोकमान्य टिळक अध्यासनाचे (अभ्यास व संशोधन केंद्र) उदघाटन राज्याचे उच्च व तंत्रशिक्षणमंत्री उदय सामंत यांच्या हस्ते करण्यात आले. या वेळी अ. के. भागवत व ग. प्र. प्रधान लिखित लोकमान्य टिळक चरित्र, या साधना प्रकाशनाकडून आलेल्या अनुवादित पुस्तकाचे प्रकाशनही करण्यात आले.
लोकमान्य टिळकांचे विस्तृत व महत्त्वाचे असे सहाशे पानांचे इंग्रजी चरित्र ६५ वर्षांनंतर मराठीत उपलब्ध झाल्यामुळे टिळक अभ्यासकांना मोठा दस्तऐवज उपलब्ध झाला आहे, असे मत चरित्रकार व साहित्यिक राजेंद्रप्रसाद मसुरकर यांनी व्यक्त केले. १९५६ मध्ये मूळ इंग्रजीत प्रसिद्ध झालेल्या व जयको पब्लिशिंग हाऊसने (नवी दिल्ली) प्रकाशित केलेल्या या चरित्राचा मराठी अनुवाद रत्नागिरीच्या अवधूत डोंगरे यांनी केला आहे.
राज्याचे उच्च व तंत्रशिक्षण मंत्री उदय सामंत यांच्या हस्ते या पुस्तकाच्या मराठी अनुवादाचे प्रकाशन करण्यात आले. या वेळी व्यासपीठावर मुंबई विद्यापीठाच्या उपविभागाचे संचालक डॉ. किशोर सुखटणकर, मुंबई विद्यापीठाचे कुलसचिव डॉ. बळीराम गायकवाड, टिळक अध्यासनाच्या प्रमुख डॉ. सुचित्रा नाईक, दूरदर्शनचे निवृत्त सहसंचालक जयु भाटकर, साहित्यिक राजेंद्र मसुरकर व साधना प्रकाशनाचे प्रतिनिधी समीर शेख उपस्थित होते. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन डॉ. राहुल मराठे यांनी केले.
१९५६ मध्ये अखिल भारतीय काँग्रेस समितीने टिळक जन्म शताब्दी निमित्त आयोजित केलेल्या स्पर्धेत या इंग्रजी पुस्तकाला ( अन्य दोन मराठी पुस्तकांसह ) प्रथम क्रमांकाचे पारितोषिक देण्यात आले होते. या पुस्तकाच्या इंग्रजी आवृत्तीला तत्कालीन उपराष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांची प्रस्तावना आहे. हे पुस्तक मराठीत आणताना मूळ पुस्तकातील सर्व मजकूर समाविष्ट केला असून, मराठी आवृत्तीला डॉ. सदानंद मोरे यांची विवेचक प्रस्तावनाही आहे.
आगरकांकडे कल असलेल्या दोन लेखकांनी लिहिलेले आणि आशिया खंडाला केंद्रस्थानी ठेवून व जागतिक भूमिकेतून लिहिले गेलेले,अशी दोन प्रमुख वैशिष्ट्ये डॉ. मोरे यांनी प्रस्तावनेत नोंदवली आहेत. हे पुस्तक इ बुक स्वरूपातही उपलब्ध करून देण्यात आले आहे.
लोकमान्यांच्या स्मृतीदिनानिमित्त लोकमान्य टिळक चरित्राचे प्रकाशन
